Ik kom net wer (foarpublikaasje) - Leeuwarden City of Literature

Tekst: Rasha Khayat | Oersetting: Jetske Bilker | Yllustraasjes: Barbara Yelin

Haadstik 2 (fragmint)

De simmer wie stil by ús yn ’e stêd. De lju skeuvelen troch de strjitten fan ús wenwyk, as rûpen troch it strewelleguod. De âlde froulju loeken de gammele boadskipkarkes achter har oan, stienen om de pear meter stil, hâlden har beet oan ’e fermôge túnstekjes dy’t ûnder it mos sieten, wreauwen har oer de wurge rêch, namen faaks efkes lins op in túnmuorke, stippen mei de hagelwite ketoenen bûsdoek it swit fan ’e foarholle en út it dekolletee. Justjes stinnend dienen se de eagen even ticht, as soe dat wat jaan om it stik dat se noch moasten, foar de geast te krijen. Allinne it mankelike janken fan ’e âldizerwein trochboarre de stilte,  ‘Muss i’ denn zum Städele hinaus’, grynde it, ferfoarme, yn in toansoart dy’t ik net koe en wol sa skril, datst der pinemûle fan krigest. Op syn alve-en-tritichst sjokte it frachtautootsje troch de wyk, ried stadiger by de túnpoarten, wachte oft ien ek skroat ôf te jaan hie. Op ’e laadflier rattelen wat stikken golfplaat.

It hie al dagen net reind, de loft trille boppe it asfalt, en elk seach mei langst út nei in  bytsje kuolte. Cem en ik bongelen it talúd by it spoar del, op wei nei hûs. It wie simmerfakânsje en wij wienen de iennichsten fan ús klas dy’t thús bliuwe moasten. Alle oaren sieten mei de famylje yn Italië of by de Eastsee of wienen op kamp yn it Sauerlân. Wy net. Wij gienen alle dagen nei de simmeraktiviteiten, it fakânsjeprogramma foar earmeljusbern, sa’t buorfrou Busch sei, en makken útstapkes mei de oare thúsbliuwbern.   

Op ’e dei dat we dy foar it earst seagen, hienen we te midgetgolfen west, wat op himsels net folle om ’e hakken hân hie as Pascal net per ûngelok sa fier mei de stick úthelle hie dat er Sabrina Rohne foar de holle sloech en har in beste wûne besoarge. Sabrina Rohne hie raasd en blet, Zlatko fan de begelieding seach sa skier as Yfke, en Cem en ik moasten ús op ’e tonge bite om it net út te gnizen. Want Sabrina Rohne koenen we net snuven hearre.  

Op wei nei hûs gienen we by de garaazjeboksen om nei ús wyk, yn ’e hope de ijskokarre noch te treffen.  We hienen net al ús jild útjûn by de midgetgolf en beide hienen we noch genôch foar in boltsje sûkelarje-iis. 

En dêr wiesto, sietst allinne op it muorke, in blau ketoenen koarte broek en in wyt T-shirt oan. Dyn hûd wie like brún as Cem sines, dyn swarte hier wie dúdik al yn gjin skoften knipt. Sietst op ’e muorre en boartest mei in brânwachtauto en twa legopopkes dêr’tst sa te sjen hielendal yn opgiest foar’tst ús yn ’e gaten krigest. 

‘Sjû?’ 
Dat wie it earste wurd dat ik fan dy hearde. 

We hienen dy noch noait sjoen, wat hast net foarkaam by ús yn de wyk. We koenen alle bern, alle grutte minsken en elkenien dy’t dêr ergens tuskenyn siet. Cem joech my in dúst tsjin ’t skouder en tsjutte mei it kin dyn kant út. ‘Moatst ris sjen, dy dêre, op ’e muorre, wa is dat?’ hâlde dat yn. 

Wiest sa’n bytsje fan ús leeftyd, dat seagen we wol, oars wienen we net sa maklik op dy ôfstapt. Lytse bern moasten we noch minder fan ha as fan frjemde grutte minsken. Stadich kamen we tichterby dy en seagen temûk om ús hinne. Sa te sjen wienen dyn heit-en-dy net yn de buert. 

Cem joech my wer in dúst, as teken, dat we opsjitte moasten, woenen we de ijskokarre noch helje foar’t dy fuortried. Mar ik wie te nijsgjirrich nei wa’tsto wiest en beret skuorde ik Cem fierder dyn kant út. Einlings seachst omheech, in bytsje kjel hast, en rôpst ‘Sjû?’ nei ús. 

Dy twa ûnbekende bern ergeren dy, fieldest dy miskien ek wat bedrige en woest ús net te ticht by dy ha.
‘Sjû?’ seidest wer, en Cem kearde him fuort om, rjochting strjitte en ijskokarre. 
‘Wat docht dy nuver, wat bedoelt se no mei sjû? Kom, ik wol myn ijsko ha!’
Ik seach noch even achterom nei dy en miende te sjen datst miskien wat fertrietlik wiest omdatst twa potinsjele boarterskammeraden fuortjage hiest. 

It hat nei de middei mei dat ‘sjû’ noch in hiel skoft duorre fuort we freonen waarden. Cem hie it minder op dy stean as ik, faaks om’t ik benijd wurden wie nei in oar bern as him, mar miskien ek wol samar. De kear derop seagen wy dy tegearre mei jim heit. Hy hong mei de holle ûnder de motorkape fan in âlde wite BMW, mei de doarren iepen en lûde muzyk en dyn brune bleate skonken bongelen út ien fan de doarren. Leidest op ’e achterbank yn in stripblêd te blêdzjen. Felizia en Theo hienen Cem en my nei de Aldi stjoerd om molke. 

‘Sjoch, is dat dy mei dat  sjû?’  flústere Cem, doe’t we by de garaazjeboksen lâns de wyk ynrûnen. Hy wiisde nei de wite BMW mei de twa pear skonken sûnder holle – in pear berneskonken, in pear bespikerbroekte manljusskonken. ‘Ich war noch niemals in New York’ dreunde it út in radio ús poeskestille simmer yn.
‘Soe se hjir no wenje, tinkst?’
Ik skokte mei de skouders. ‘Dat hat der wol fan, hin? Kom, even hoi sizze.’
‘Nee, dat wol ik net. Jim pake en beppe sitte op ’e molke te wachtsjen, en we meie net mei frjemde lju prate.’
Cem de gehoarsame.
‘Ei juh, wat kin dat skele! Ik wol no witte wa’t dat is, dy mei dat sjû.’
Dy mei dat sjû – sa ha wy dy hiel lang neamd. Dat ‘sjû’ yn jim taal gewoan  ‘Wat dan? Wat wolsto? Is der wat?’ betsjut, dat hast ús krekt folle letter útlein.  

Dit is in foarpublikaasje út it nije boek Ich komme nicht zurück van Rasha Khayat, dat yn augustus yn it Dútsk ferskynt. Rasha wie yn maaie en juny writer yn residence yn Ljouwert, op útnûging fan Ljouwert UNESCO City of Literature.

Rasha Khayat (Dortmund, 1978) groeide op yn Jeddah, Saûdy-Arabië. Yn 1988 ferhuze se mei har hiele famylje nei Dútslân. Dêr makke Khayat har skoaltiid ôf, wêrnei’t se Dútske literatuer, ferlykjende literatuerwittenskippen en filosofy studearre oan de Universiteit fan Bonn. Nei har stúdzje gie se oan it wurk as redakteur en oersetter, en publisearre se har earste stikken. Yn 2016 debutearre se mei de roman Weil wir längst woanders sind, oer broer en suster Basil en Layla, dy’t allebei op in oare manier mei harren bi-kulturele ôfkomst omgeane. Khayat har nije roman Ich komme nicht zurück ferskynt yn augustus 2024 en ûndersiket hokker konneksje der eins mooglik is tusken freonen as sy ferskillende eftergrûnen hawwe. Neist skriuwer is Khayat ek oersetter en wurket se as dosint kreatyf skriuwen. Sûnt 2022 host se de feministyske literatuer-podcast Fempire – über Frauen die schreiben.

Foto: Natalia Balanina

Barbara Yelin (München, 1977) is yllustrator en makket graphic novels. Se studearre yllustraasje oan de hegeskoalle fan Hamburg en wurke as cartoonist foar kranten en ynternasjonale blomlêzingen. Dêrneist makke se in stikmannich priiswinnende graphic novels, wêrûnder de histoaryske graphic novel Irmina (2014) en yn 2023 Emmie Arbel. Die Farbe der Errinnerung oer de oantinkens fan Holocaust-oerlibjende Emmie Arbel. Yelin krige yn 2016 de Max und Moritz-Preis foar Beste Dútstalige Striptekenaar, en yn 2021 de Ernst Hoferichter-Preis (foar skriuwers en keunstners út München). Se wennet en wurket yn München.

Foto: Martin Friedrich