Honger - Leeuwarden City of Literature

Tekst: Fien Veldman | Yllustraasje: Cote Create

Sjoch, se makket alle dagen in krekte ynventarisaasje fan wat der yn ’e hûs is. Hoefolle kilo ierappels en sipels, hoefolle folkoarenrys, hoefolle pasta en hokker type. Tsizen, fleisguod, grienten, fruit: drûge of farsk, yn blik, yn farskhâldpapier, yn in tichte of oanbrutsen ferpakking en, yn dat lêste gefal, hoe’t de ferpakking krekt oanbrutsen is. Wêr’t it op delkomt: se sil derachter komme ast samar wat pakst. Dat dochst dus net. Ik sit oan ’e tafel yn ’e ytkeamer en kin hjirwei in part fan de keuken sjen. Ik sit hjir graach, it helpt soms.

Ik wit dat ik hjir noch mar fiif moannen bin, ik hâld it by op in kalinder, mar it fielt folle langer. It iennichst oantinken oan myn heit en mem dat my no noch helder foar de geast stiet, is dy oan it lêste miel dat ik mei harren dielde. Kotelet, ierappelpuree en soerkoal. As neigesetsje ieten wy Marroni-sûkelade, dêr’t myn heit stikjes ôfbruts om se oan myn mem en my te jaan. Dêr dream ik soms noch fan.

Sy brekt ek wol ris sûkelade, dielt it oan ús út, mar it is hiel oars. De keuken is har eksklusive territoarium. It is net de bedoeling dat wy dêr komme: sy itensiedt, sy fersoarget it iten: it moarnsiten, it middeisiten, it jûnsiten. Sy bepaalt wat wy ite, wannear krekt, en hoefolle. Ja, dat meie wy oan har oerlitte.

Myn âlden stjoerden my hjirhinne as au pair. Doe’t se besleaten om har foar fêst yn Dútslân nei wenjen te setten, wie der yn de nije ferzje fan harren bestean gjin rol foar my weilein. Ik sette dus ôf nei dit ôfhandige gebiet. It doarp dat it tichtste by leit, is santjin kilometer fierderop. De mem beklammet faak dat der yn ’e wide omtrek hielendal net ien is, mar hiel soms, as ik kuiere op ’e brede sânpaden, komt my in auto foarby. De automobilist stekt de hân op fan achter it stjoer.

Doe’t ik oankaam, wie de mem ek oan it tellen. Sinesappels. Ik hie yn ’e bus neat iten, mar ik doarst net te freegjen om in sinesappel en der waard my neat oanbean. Ik socht der neat achter. Jûns giene wy oan tafel. Alle bern betanken harren mem foar it iten. Wat in fatsoenlike húshâlding, tocht ik. Dat se fierder net ien fan allen wat seine, foel my doe net sa op.

Ik ha in pear strategyen ûntwikkele. Tasjen hoe’t sy har wijt oan it iten, lykas ik no doch, bygelyks. Minsken miene dat soks dwersferkeard wurket, mar ik tink dêr oars oer. As ik de rook fan brette hin rûk, is it krekt as priuw ik it. Sliepe, dat wurket ek. Oflieding sykje yn myn fantasyen. Lange einen rinne. Soms drink ik op dy kuiertochten in pear slokken fan it koele wetter út it rivierke dat fan ’e berch nei ûnderen streamt. Wy sitte healwei de berch en der soe in deade berchgeit hegerop yn ’e rivier lizze kinne, dêr besykje ik net oan te tinken as ik it wetter drink.

Ik kuierje trouwens net faak: se soarget derfoar dat ik net te folle tiid bûtendoarren besteegje kin. Der is altyd wol wat te dwaan, de bêden opmeitsje, de wask ophingje, de bern foarlêze, de flier dweilje. As ik myn taken folbrocht ha, sit ik meastentiids hjir, oan dizze tafel, en sjoch geduldich ta.

Emilie, de jongste, hat doe’t se sân wie ris in appel pakt. Dat fertelde de middelste, Victor, in kear oan my doe’t wy tegearre kuieren. De appel lei op ’e ûnderste planke fan ’e kuolkast. Elkenien wie al op bêd doe’t Emilie nei ûnderen slûpte om de appel te pakken. Se stoppe him ûnder har piamajaske en iet him op yn har sliepkeamer.

De oare deis waard besletten dat de húshâlding trije moannen net mei har prate mocht en gjin eachkontakt mei har meitsje mocht. Victor sei dat se út soarte in springerich bern wie, mar nei dy perioade rekke se yn harsels keard. Doe’t Emilie wer prate mocht, die se it lykwols noch santjin dagen lang net. Har stim wie der troch feroare. Oait hie se in helder bernelûd, mar no is se amper te ferstean en praat se as sit der altyd wat fêst yn har kiel.

De mem telt kalm fierder. Ik bliuw sjen, sjoch it itensguod op it oanrjocht lizzen. Twa kilo woartels, trije sekken reade linzen, in netsje reade sipels. In lamsstik en in bosk roazemaryn. Dêrneist in skaal fol fruit, en in pantsje dêr’t in hieltyd sachter wurdende camembert op leit. Wy sille der jûn in part fan ite.

​​Fien Veldman (Ljouwert, 1990) wûn ferline jier de Joost Zwagerman Esseepriis mei har essee Not really making it, dêr’t se har yn ôffrege oft it mooglik is dyn sosjale achtergrûn te ûntstigen. Yn 2018 krige se de Elise Mathilde Esseepriis. Har debútroman Xerox komt yn 2023 út by Atlas Contact.