Cultureel erfgoed in binnenstad krijgt extra aandacht
Een informatieplaquette en een poëzietableau zullen voor een blijvende herinnering zorgen aan de geschiedenis van het oude PvdA-pand Ons Gebouw / De Bres. Het pand, gevestigd op de hoek van de Oostergrachtswal met de Emmakade in Leeuwarden, moet zo zorgen voor een bijdrage aan het culturele erfgoed van de stad.
Cultuurwethouder Hein Kuiken (PvdA) onthulde gisterenmiddag tijdens een feestelijke ceremonie een herinneringsplaquette bij het historische PvdA-pand Ons Gebouw / De Bres. Daarna haalde oud-PvdA-leider Job Cohen een rood laken van een poëzietableau met daarop het gedicht Ons Gebouw / Het Baken, geschreven door de Leeuwarder dichter Rienk Kruiderink. Het gedicht is ook onderdeel geworden van de Leeuwarder poëzieroute, een pad van een verzameling gedichten in steen. ,,Het tableau en de plaquette hebben nauwe banden met de sociaaldemocratie en zijn een aanwinst voor het culturele erfgoed van Leeuwarden’’, zegt Kuiken.
Het statige witte gebouw, dat gevestigd is aan de Oostergrachtswal op de hoek van de Emmakade, vormt een belangrijk onderdeel in de geschiedenis van Leeuwarden. Het pand was sinds 1933 de thuishaven voor de sociaaldemocratische vereniging Ons Gebouw en bestond uit onder andere de SDAP, vakbond NVV, de Vervoersbond en de Bouwbond. Het was een echt verenigingsgebouw, waarin de sociaaldemocraten zich richtten op emancipatie en waar bijvoorbeeld ook de 1 mei-optochten werden georganiseerd. ,,Het woord ‘ons’ verwijst naar de rode familie, zoals dat werd genoemd. Het gebouw was dus van ons’’, zegt Sjoukje Schadé, voorzitter van de stichting Ons Gebouw / De Bres.
Het gebouw heeft tot 1955 gefunctioneerd voor de sociaaldemocratie. Daarna werd het verkocht aan Het Baken, een organisatie met een brede educatieve functie. Het pand stond sindsdien bekend als Het Baken. Tot in de jaren negentig hebben velen hier cursussen en lezingen gevolgd. ,,Het sociaaldemocratische ideaal van verheffing en onderwijs werd dus wel voortgezet, ook toen ‘ons’ niet meer ‘ons’ was’’, zegt Schadé.
Woonhuis
Inmiddels is het pand een woonhuis. De stichting beheert het geldfonds dat destijds overbleef bij de verkoop van het gebouw en stelt nu het laatste geld beschikbaar voor een herinneringsplaquette op het woonhuis, met toestemming van de huidige bewoonster. Aan de overkant van het pand, op de grond aan de rand van de kade, ligt het poëzietableau – de tweede blijvende herinnering.
Het pand ontvangt daarnaast ook de tweejaarlijkse Bresprijs, die de stichting uitreikt aan een sociaaldemocratisch doel. ,,De prijs wordt normaal uitgereikt aan een persoon of organisatie, maar dit keer aan een gebouw. En eigenlijk ook een beetje aan de straat en dus bij deze ook aan de stad Leeuwarden.”
De plaquette vertelt de feitelijke historie van het pand. Het tableau met het gedicht geeft daarbij een poëtische weergave. ,,Deze poëziesteen zal voortaan herinneren aan cursuscentrum Het Baken. Dit gedicht heeft eeuwigheidswaarde. We hebben nu een historisch moment meegemaakt’’, vertelt Peter van Dijk, voorzitter van de stichting Poëzietableaus Leeuwarden.
Het tableau is onthuld door Job Cohen. ,,Ik vind het een zeer grote eer dat ik ben uitgenodigd om dit tableau te onthullen. Het is mooi, omdat het zo symboliseert waar onze beweging voor staat: verheffing’’, zegt Cohen. Hij vult nu een traditioneel rijtje aan in de geschiedenis van de Leeuwarder sociaaldemocratie, dat begon met de onthulling door Willem Drees in 1962 van het standbeeld van P.J. Troelstra.
Kruiderink heeft het gedicht met zijn sociaaldemocratische achtergrond geschreven. Het gedicht eert het gebouw: ‘Wie hier in dit pand naar binnen stapte, hij of zij vond medestanders’, zo luidt de aanhef. ,,De eerste strofe vertegenwoordigt de vooroorlogse periode en gaat over de politieke motivatie. De tweede strofe verwijst naar de oorlogsperiode en richt zich op de scholing en de derde strofe gaat over de laatste fase, tot de jaren tachtig’’, legt Kruiderink uit. ,,Hierin zitten de belangrijke elementen waar we allemaal voor staan’’, aldus Cohen.
Uit: Friesch Dagblad, 26-06-2021, Rosalie Mulder
Foto: Marchje Andringa
