Wat we van Finnen kunnen leren

‘Ik ben gisteren voor de zeshonderd-dertigste keer naar de sauna geweest,’ zei een Finse vriendin. Het houdt haar sinds de lockdown op de been, het is alles wat ze nodig heeft. In de sauna gaat je lichaam in een soort overlevingsmodus. Je geeft je eraan over, je spieren verslappen en ontspannen zich. Je serotonine neemt enorm toe.
Die vriendin woont vrij afgelegen, anderhalf uur reizen van Helsinki. Op een plek waar je sowieso heel weinig mensen ziet en het tijdens de winter gewoon te koud is om de deur uit te gaan om met iemand af te spreken. Maar tijdens de lockdown werd het menselijk contact wel heel erg karig. Zelfs geen mens op straat om naar te knikken. Hoewel er ook Finnen op het platteland wonen die al boos worden zodra ze maar iemand anders door hun raam kunnen zien. 

Een perenijsje
wanneer je op sterven ligt
de nacht graaft dieper 

Als je een tijdje in Finland hebt doorgebracht, kun je je moeilijk voorstellen dat het land keer op keer als het gelukkigste van de wereld wordt uitgeroepen. Finnen zijn in zichzelf gekeerd en lopen niet te koop met hun emoties. Als je glimlachend over straat gaat, word je al gauw als stadsgek gezien. Alleen als ze door een bos lopen waar ze niemand anders tegenkomen, laten ze weleens een vreugdekreet horen. 

Het bos ziet alles
de zee absorbeert angsten
koele wind vergeet

Ook genegenheid tonen vinden Finnen niet gemakkelijk. Als een Finse vriend ‘Rakastan Sinua’ – ‘Ik hou van je’ tegen je zegt, dan kun je beter het alarmnummer bellen omdat het zou kunnen betekenen dat hij een einde aan zijn leven gaat maken. Veel Finnen spreken deze woorden nooit uit, misschien hooguit een enkele keer. Bijvoorbeeld onder pijnstillers tijdens een bevalling tegen hun partner of in een heel dronken bui tegen een goede vriend, maar ze zullen er later nooit meer op terugkomen.
Mijn oma zei altijd: ‘Finnen praten niet, maar doen.’ Als je ze nodig hebt dan zijn ze er en drinken een hele pot koffie met je als het moet. Maken je bed op, zetten boodschappen op de juiste plaats.

Hoe sneeuw de lucht dempt
het schot terugkaatst als een bal
een bloem zich uitgraaft

Waar vindt de Fin dan zijn geluk en verwondering tijdens de eentonigheid van de winter? Misschien dat juist het verstilde geluk meer raakt, dat wat je in je eentje beleeft. In de natuur of sauna. Beiden zijn makkelijk en overal bereikbaar in Finland, ook in een grote stad als Helsinki vind je op korte afstand bossen. En misschien helpt het ook dat ze weinig verwachtingen van hun omgeving en anderen hebben. Als je niets verwacht, dan kan alles daarna alleen nog maar meevallen. En zolang de sauna kan blijven worden opgestookt, is er niet veel meer nodig.