De Culturele Apotheek biedt literaire antistoffen
Ze lijken tegenwoordig onontkoombaar: stevige standpunten van staal. Bijna dagelijks worden we met onbuigzame meningen om de oren geslagen. Voor of tegen boeren of het stikstofbeleid. Voor of tegen wapenleveranties aan Oekraïne. Voor of tegen de opvang van vluchtelingen. Voor of tegen Israël. Je zou bijna gaan denken dat iedereen altijd overtuigd is van het eigen keiharde gelijk. En dat ook jijzelf dat zou moeten zijn.
De realiteit: het gros der mensen schippert en twijfelt. De meesten weten niet meteen wat van iets te vinden of bekijken zaken graag van meer kanten. Velen zien het geworstel van zowel de een als de ander. Het blijkt ook uit onderzoek: de meerderheid van de Nederlanders denkt behoorlijk genuanceerd over allerlei kwesties waarover op de flanken felle strijd wordt gevoerd. Maar het is een hele uitdaging om als lid van het stille midden tegen de hapklare soundbite-trend in te gaan.
Voel jij geregeld drang of dwang om ferme standpunten in te nemen? De Culturele Apotheek raadt je graag een literair kuurtje aan om jezelf daarvan te bevrijden, en je verlangen naar meer nuance te versterken.
Lees om te beginnen de zinderend actuele briefroman Tussen werelden van Juli Zeh & Simon Stone. Maak kennis met studievrienden Stefan en Theresa, die na jaren radiostilte weer contact met elkaar zoeken. Stefan is journalist geworden bij een toonaangevend progressief weekblad, terwijl Theresa het melkveebedrijf van haar vader overnam. Hij is vol van klimaatactivisme en antiracisme, terwijl zij zich vooral druk maakt over het voortbestaan van haar bedrijf. Hun correspondentie maakt hilarisch én pijnlijk zichtbaar hoe makkelijk mensen vastlopen in de loopgraven van hun eigen gelijk. Je bent gegarandeerd in één klap genezen van het verlangen iets 200% zeker te weten.
Verwarm je nuance-spieren vervolgens met Het laatste voorjaar van Minke Douwesz, waarin vijftiger Ese ‘gewoon’ haar best doet het goede te doen, haar ecologische voetafdruk zo klein mogelijk te maken én een inspirerende docente te zijn. Ze heeft verantwoordelijkheidszin zonder rechtlijnig te zijn, schreeuwt haar mening niet van de daken maar handelt wel naar haar eigen normen. Bescheiden en onverschrokken tegelijk is Ese. Voel hoeveel waarde zo’n houding heeft.
Vooraf nog wat onmiddellijke verlichting van mening-itis-jeuk nodig? Wellicht helpt dit gedicht van de Perzische poëet Rumi (1217-1273):
De vriendelijke mens
Voorbij het oordeel
van goed en fout
is een open veld
Ik ontmoet je daar.
De Culturele Apotheek en Leeuwarden UNESCO City of Literature werken samen in het kader van het Fries Leesoffensief. Zo kun je sinds de winter van 2024 op veel plekken in de provincie samenlezen (‘Mei-inoar lêze’). Leuk weetje over Rumi: recent sloegen Stjoer/Onze Familie in Leeuwarden, Leeuwarden City of Literature en cultuurmaker Jochem Knoef de handen ineen. Geïnspireerd door Rumi werden onder de noemer ‘Now is the time to say new things’ associaties en herinneringen van nieuwkomers omgezet in meertalige literatuur en op muziek gezet (te beluisteren via Spotify).
