UNTIID

It hong yn ’e loft dat ik fereale wurde soe. Ik ha fjirtich jier yn de ûntiid libbe. En no komt alles op my ta.

Ommers.
 
Us heit hat my noait sjoen. Hy hat ek noait wat yn my sjoen. Hy hat my net slein, hear. Mar dat sis ik, hy hat noait nei my omsjoen.
Us mem hie it drok mei harsels. Se wie altyd op ’e tippel. En at se wol thús wie, wie se der ek net. Se wie, ja, dat heart wat raar, se wie mei harsels oan.
Us heit hie wol each foar de oare bern, o ja, dat wol. Foaral Aafke, sy koe noait wat ferkeard dwaan. Dat wie syn eachapeltsje, no. Mar ik? Dêr ha ik fjirtich jier foar blet.
  
It is midden yn ’e nacht. De moanne stiet rjocht boppe it hûs. Bin ik dêr wekker fan wurden? Of wie it dy dream wer?
‘Dus jong, fereale?’ Ja, it wol my ek net oan. Nei fjirtich jier, echt fereale. Dat ha ik faker west, hear, fereale, en der wis fan wêze dat it de wiere wie. Mar no is it ek echt sa.
 
Us mem sit der net mear tuskenyn. Och, wat koe sy tusken de leafde sitte! Der hat noait in ferkearing of leafde west, of it wie net goed genôch. Noait! Der wie altyd wol wat.
Ik ha der fierstente lang oer dien om dêr achter te kommen. Om út te finen dat it probleem by ús mem lei, en net by my.

Us mem hie in probleem, ik net. Se wie hartstikke jaloersk! Se seach grien fan ôfgeunst.
Allinne seach ík dat net.
  
Nuver dat der sa’n bern groeie kin út in heit en mem dy’t sa leafdeleas binne. Ja, dat is in hurd wurd: leafdeleas. Mar in oar wurd ha ik der net foar.
Soest it ek ûntank neame kinne. Dat is krekt sa’n wurd as ûntiid. Je hawwe tank en ûntank. En je hawwe tiid en ûntiid. De ‘gewoane’ tiid kin likegoed in ûntiid wêze. Mar dy tiid kin ek moai wêze.
De ûntiid is in tiid fan ûntank. En dy ha ik myn hiele libben field.
 
It stoarmet in bytsje. De wyn rûst yn de beammen om it hûs. De hjerstwyn feit de blêden op.
De tiid set de rommel by de dyk.
Sa fiel ik my ek. Ik set myn âlde libben by de dyk.
  
‘Wa is dy leafde?’ fregesto, ‘dy’t dy sa yn ’e besnijing hat? In man of in frou?’
Wolst wol leauwe dat ik dat net sizze kin. At ik dy dat fertel, bin ik bang dat ik de betsjoening ferbrek.
Ja, gek, hin?
  
Of hat it mei ús mem te krijen? Dy fertelde ik oer myn leafdes, suffert dat ik wie. Want dan joech ik har munysje om de boel wer op te blazen. Wurden om de leafde ôf te kreakjen. Om sneu te dwaan. My fiele te litten dat it neat wurde soe. Dat it mar net wêze moast.

Mar ik socht altyd om dy erkenning, hin.
Ferdomme, hoe faak ha ik my net beprate litten! Ik tocht dat ik myn eigen gong gie, myn eigen sin die. Die sa’t ik it yn ’e holle hie. Ferjit it mar, yn wêzen ha ik altyd dien sa’t sy it yn ’e holle hie.
Wat sy net hie, mocht ik ek net hawwe. Dêr kaam it op del. Dat ik dat noait sjoen ha. Ik kin mysels wol foar de kop slaan. Grutte sûch dat ik bin!
  
‘Toe, fertel wat oer dy leafde fan dy?’ fregesto.
Ik kin it net, jong. Ik bin sa bang dat ús mem der mei oan de haal giet. Se pakt de leafde net letterlik fan my ôf. Se praat op my yn. Soms is it mar ien wurd, ien wurd dat my oan it twifeljen bringt. Mar dat iene wurd is genôch, dat soarget der al foar dat ik doch hoe’t sy it wol.
‘Ik ha ommers it bêste mei dy foar,’ sei ús mem faak. Dat wurdsje ‘ommers’, dat die it him. Dat wie it minste. In oar soe sizze, stel dy net sa oan, je. It is mar in wurdsje.
Mar foar my siet dêr alles yn. Mei ommers bedoelde se dat se wier it bêste mei my foar hie. Mar it wie krekt oarsom.
Sa’t safolle dingen yn it libben krekt oarsom binne.
  
Us heit? Ja, wat ik moat dêr noch fan sizze dan? It leafst ha ik it net oer dy man. Myn hiele libben hat er my ôffallen. Hy hat noait nei my omsjoen. As it dat no allinne mar west hie, dan hie ik it noch wol ferneare kinnen. Mar hy makke my ôf wêr’t ik by stie. En hoe’t hy oer my prate as ik der net by wie, dat wol ik net iens witte.
Us heit en mem pasten net by elkoar. Mar at se it oer my hienen, dan koenen se as de blommen. Se hienen in hekel oan my. Ik wie alles wat sy net wienen. Ik berikte alles wat sy net berikt hienen. Want ik ha wol in pear dinkjes yn myn libben dien, hear.
Mar dat docht net ta de saak. Dêr keapest gjin leafde foar.
 
Ast alles ferlern hast, dan kinst allinne noch winne. Ik wie alles kwyt, en doe ha ik de leafde fûn.
Wat my dat brocht hat?
Ja, hoe kin ik der wis fan wêze dat it noait wer stikken giet? En dat de ûntiid foarby is? Ik wit it gewoan net. Ik ha der gjin antwurd op. En dochs is it sa. Ik fiel it oan alles. Ik wit dat it sa is.
Alles komt op my ta. Ik ha fjirtich jier yn de ûntiid libbe. No bin ik fereale. It hong yn ’e loft.
Ómmers.