Klein geluk in nogal grote koffers

Zoals iedereen had ik ooit één gitaar. Het was een behoorlijk slechte Spaanse gitaar met nylon snaren, zo’n gitaar die eigenlijk op elke studentenkamer wel ergens in een hoek vettig stof staat te vangen. Zo klonk hij ook als ik er, na omstandig stemmen, voor het eerst in een half jaar weer eens een stukje op speelde: alsof de laag stof en vet tot leven was gekomen en mijn vingers bestuurde. Dat ik geen seconde van mijn leven gitaarles heb gehad maakte de zaak er niet beter op.

De gitaar was ook eigenlijk een poedelprijs. Ik had ’m alleen maar in huis omdat mijn piano, een fabelachtig, enorm instrument van een kleine honderd jaar oud, vervaardigd door de firma Kaps uit Dresden, mijn toenmalige appartement niet in bleek te kunnen. De verhuizer kwam hier pas achter toen hij al met het instrument op de binnenplaats stond. Ik beschouw het nog altijd als een van de treurigste momenten uit mijn leven dat ik buiten voor het laatst op de Kaps zat te pingelen voor de glazenwassers, terwijl de verhuizers beraadslaagden wat ze zouden doen: de piano gewoon achterlaten en snel wegrijden, in hun eigen opslag zetten of terugbrengen naar mijn ouderlijk huis. Uiteindelijk is de Kaps beland bij een carnavalsvereniging in de buurt van Sittard. Hij moet daar nog ergens in een buurthuis staan. Die bestemming past best goed bij zijn warm-rommelige, altijd een beetje zwevende timbre. Het instrument was het grootste deel van zijn leven in de verhuur geweest voor feesten en partijen. Toch droom ik soms nog dat ik een busje huur en hem ga zoeken, maar de waarheid is dat ik sindsdien nooit meer ergens heb gewoond waar een hoge Duitse piano zonder problemen zou passen.

Het gemis aan Kaps heb ik in de loop van de tijd overgecompenseerd met een verzameling linkshandige gitaren. Mijn vrouw vond het aanvankelijk nog wel gezellig, een partner die elke dag met groot plezier een beetje zit te rommelen aan zijn instrumenten – ze kocht er op zeker moment zelf ook een, gewoon rechtshandig, waar ze al snel beter op speelde dan ik ooit zal kunnen op mijn exemplaren – maar er komt voor elke levenspartner een moment waarop zij of hij voorzichtig informeert hoeveel van die dingen er eigenlijk nog bij moeten.

Dit onvermijdelijke moment is een duidelijk voorbeeld van een point of no return: het moment waarop je niet alles meer vertelt over je gitaren. De eerstvolgende die je in huis haalt, moet langs je vrouw gesmokkeld worden.

Voor wie zelf dit thuis wil proberen, heb ik enkele tips.

Om te beginnen moet je ervoor zorgen dat je niet in de buurt van de nieuwe gitaar wordt gesignaleerd. Dat is extra ingewikkeld als de gitaar door een pakketdienst bezorgd wordt, want dan zit hij in een enorme doos die je met geen mogelijkheid kunt verstoppen. Laat de nieuwe gitaar liever naar een depot in de buurt brengen. Dan kun je hem op een handig moment ophalen en bewaren in de auto, om hem ’s nachts naar je mancave te dragen. Na aankoop van een nieuwe, olijfgroene Gibson heb ik weken gewacht tot ik een optreden als dichter in Leeuwarden had, zodat ik hem op de heenweg kon ophalen in Dedemsvaart (want daar stond-ie). Na een optreden in Leeuwarden ben je zelden voor halftwee ’s nachts terug in Utrecht, dus mijn vrouw sliep al lang toen ik ermee de trap op sloop.

Verder is het slim om altijd een paar gitaarkoffers naast elkaar op je kamer te hebben, en ook nog een paar onder je bed. Een fonkelnieuwe gitaar met het kaartje er nog aan ziet je partner waarschijnlijk meteen. Een nieuwe koffer zal ze bijna zeker niet zien, zeker niet als het totale aantal koffers in het zicht onveranderd blijft.Vertrouw er gerust op dat ze die koffers nooit uit eigen beweging zal openmaken. Ze vindt het al vervelend genoeg dat ze er staan, of er nou gitaren in zitten of vuile sokken. Als je domein er in grote lijnen hetzelfde uit blijft zien, zal ze niet snel achterdochtiger worden dan ze al is.

Wat voor koffers geldt, gaat ook op voor het gitaarrek. Je partner is niet in detail bezig met je gitaren. Als je altijd vijf gitaren in een rek hebt staan, hoeft ze niet direct te zien dat het niet altijd dezelfde vijf zijn, zeker niet als ze geregeld op verschillende plekken in het rek staan.

Op een goede dag voel je dat het zo ver is: de gitaar die je in de koffer onder het bed hebt bewaard, ga je verstoppen in het volle zicht. Je haalt de nieuwe gitaar uit de koffer onder het bed en verwisselt deze met een min of meer vergelijkbaar exemplaar in het rek. Dikke kans dat ze pas een paar maanden later vraagt: hé, die gitaar, had je die al? Dan kun je grotendeels naar waarheid zeggen: ja, die heb ik al een tijdje.

Het heeft er niets mee te maken, en ook weer alles: ik heb twee keer in mijn leven een kabouterenvelopje vol cocaïne gekocht met een, althans van mijn kant, nogal onhandige handshake-uitwisseltruc. Het was niet voor mezelf, moet ik er eerlijk bij zeggen, want ik ben veel te schijterig om iets sterkers dan een borrel te gebruiken, maar voor een ex-vriendin. Ik vond het zo spannend om een totaal andere wereld in te stappen – je draait een nummer, doet alsof je een gesprek met een vriend voert, gaat naar de aangewezen plek, stapt in een auto bij een vreemde, wisselt geld en envelopje uit en wordt ergens anders de auto weer uit gezet – dat ik me nauwelijks kon voorstellen dat het daadwerkelijk gebruiken van de drug in kwestie opwindender zou zijn dan de aanschaf.

Misschien heb ik dat ook wel met die gitaren. Ik ben geen gitarist, ik ben een gitaartoerist. Maar dat maakt niets uit voor de opwinding en het bijna kinderlijke genoegen dat ik aan die dingen beleef. Aan het einde van de rock-’n-roll filmklassieker Almost Famous krijgt een jonge journalist eindelijk het interview dat hij de hele film lang al probeert te krijgen bij een gitarist die hij bewondert – een interview dat pas plaatsvindt als de gitarist in kwestie in duizend scherven van zijn voetstuk is gevallen en de jonge journalist zijn onschuld kwijt is. Maar dat doet er niet toe, want ze zijn verbonden door iets dat ze allebei veel belangrijker vinden. ‘William Miller: So Russell … what do you love about music?’ ‘Russell Hammond: To begin with, everything.’

Als iemand me vraagt wat ik nou zo leuk vind aan gitaren, zou ik precies dat antwoord geven: ‘Om te beginnen: alles.’ Ik weet ook wel dat ik op een dag mijn gitaren zal wegdoen. Misschien willen mijn dochters er ieder één als ze het huis uit gaan. Misschien kan ik er een paar verkopen met niet al te veel verlies. Misschien houd ik één akoestische en één elektrische achter, om af en toe nog even vast te houden met stramme handen, of een beetje mee te rammelen op een kleine oefenversterker. Ik weet zelfs al vrij zeker welke gitaren dat zullen zijn. Maar misschien ga ik ook dan wel door met af en toe een lege koffer achter de rug van mijn vrouw het huis in smokkelen – gewoon, om te kijken of ik het nog één keer voor elkaar zou kunnen krijgen. Voor dat vreemde, onzinnige, onverklaarbare en niet-overdraagbare gevoel van klein geluk in nogal grote koffers.