Te grut fan lyts wêzen
Door Bouke Oldenhof

Deze publicatie verscheen in tijdschrift heit&mem
Haal ‘m op of bestel hem gratis op heitenmem.frl
lyts bisto, sa lyts, sa lyts
te lyts om fan myn soart te wêzen
te stil
te eagen te ticht
fan te tear materiaal dyn lyfke
ferdwaald yn dizze grutte wrâld
fan bêden, lekkens, wite jassen,
fan alle eagen op dy rjochte
en nimmen sjocht dines ticht
te ûnbekend om sjoen te wurden
te lyts de skaal fan alles watsto bist
te bleat om mins te wêzen
minsken begjinne mei klean oan
soms klaait in minske him út
en liket even neaken
om him dêrnei wer oan te klaaien
en echt wer mins te wurden
sûnder klean is in mins gjin mins
sels de deaden drage klean
wat sa bleat begjint as do
kin net in minske wêze
in ruft, in himd en sokken
der is gjin ferwin op
sy binne it wend
se wolle dy as mins
har hannen binne baas
nimmen oars hat hjir wat yn te bringen
en ik net
o ja
ik wie der ek
sy jouwe my de hân
dy net
sy geane fuort
en litte dy achter
by my
dat heart hjir blykber sa
as soe ik dy wol kinne
ien ding wurdt dúdlik
no mei ik hjir net mear wei
by dy net wei
dan begjint de tiid wer
te hurd te stadich
op ’e siik nei syn ritme
de tiid moat ek noch wenne
it is wachtsjen op it earste gesicht
it is wennen op it earste gesicht
der moatte wurden op it earste gesicht
ik moat dy as earste dyn namme fertelle,
en as earste nei dy sjen
en as earste dyn fel fiele
en dyn búk en spieren
oftst waarm bist en sacht en oftst beweechst
alles moat as earste
ik moat dy as earste fertelle
dat ik altyd foar dy soargje sil
en dat ik hielendal net wit
hoe oft dat moat
mar dat sis ik net
net om dy net bang te meitsjen,
ik doch it om mysels
ik hie al wol in opdracht foar dy foarsjoen
en myn opdracht is
om dy dyn opdracht te fertellen
it libben is in rivier, myn lytse,
en do bist in boat op dy rivier
farst mei dyn boatsje op de stream
lit dy net samar mei de stream meifiere
mar bepaal sels oftst tsjin de stream yn giest
en wannear’tst dy driuwe litst
sa’n gedachte hast no ienris mei in dwerse heit
dat is dyn lot
mar dy opdracht kin better letter
no bist noch wat te lyts
ik soe dy better fertelle kinne hoe’t dyn mem yn de hingmatte lei
tusken de appel- en de linebeam
en hoe’t ik oer har wekke wylst sy lei te sliepen
tawijd oan en wurch fan hoe’tsto groeidest
earne dêr’t ik dy net sjen koe
ik soe dy fertelle hoe’t ik hope op in gemiene boef
sa’nien út de strips
of út in telefyzjesearje foar bern,
in echte boef, dy’t dyn mem tenei komme soe
en dat ik him mei alles wat ik yn my ha fan har ôfslaan soe
krekt as yn alle strips en telefyzjesearjes
dat ik bliid wie dat ik ek wat dwaan koe
en dat wylst ik hielendal gjin fjochter bin
ik soe dy fertelle kinne hoe’t ik dy fielde noch foar’t ik dy seach
hoe’tsto dy draaidest nei de waarmte fan myn hân op har búk
en dat ik noch hieltyd net wist oftsto dat wiest of dat it wat fan har wie
en ik soe dy fertelle kinne datsto hieltyd mear selsstannich waardst
en dat ik tocht hoe handich it is om as mins yn de búk fan in oar te libjen
wêrom dogge minsken dat net faker
en dat ik my hieltyd mear foarstelle koe wa’tsto wiest
en dat ik doe noch hielendal net wist datsto it net wiest
no’t alles der op wiist dat ik dy sjoch, kin ik my dy minder foarstelle
as doe’t ik dy allinne yn myn ferbylding sjen koe
bisto noch lytser wurde, leave?
bisto noch stiller yn dysels
ik sil dy fertelle fan dy kear dat ik dy in wike net sjoch
grutte minsken hawwe no ienris redenen dy’t net goed te snappen binne
en dat ik dan weromkom en my ôffreegje:
soesto my noch herkenne?
ik fertel dan datsto my herkendest,
wêrom soest ek net,
grutte minsken feroarje no ienris net sa hurd en net sa graach
mar dat ik dy net herken
hoe hie ik dat net sels betinke kinnen
ik wit noch lang net wa’tsto bist
en foar’t ik it begryp bisto al trije kear feroare
grutte minsken kinne no ienris net sa goed sjen
yn it echt
wat dy opdracht oangiet trouwens
lit mar sitte
witst it sels grif it bêste
stjoer dyn boat mei de stream mei
of stjoer him der yn op
alles is goed, lytse, alles is goed
wylsto groeist besykje ik dyn heit te wurden
wy groeie tegearre mei-inoar op
ik doch noch mear as do myn bêst
do ferriedst gjin tel datst oan myn heit wêzen twifelest
lit my dy leare hoe’t it libben giet
wêr’t de gefaren en wêr de kânsen
lit my dy heine mar keare sil ik dy ek
dat is ommers wat se allegearre sizze
do boartest omraak
sûnder erchtinken
en ik spylje dyn heit
ferwoest
ik sjoch en stin
en betink wat ik dwaan moat
om dy te learen hoe’t it libben giet
mar foar’t ik wat sizze kin
binne dyn klean al wer te lyts
do libbest foar my út
wat in gelok dat ik dy beëagje kin
en wat dy boat en dy rivier oangiet
ferjit dat mar
ik bin net in boat op in sterke stream,
dy’t meidriuwt of him ferset
ik bin in drip yn de rivier
ik ha dy neat te fertellen
gjin oar ferhaal ha ik
do bist it ferhaal dat my ferteld wurdt
ik sjoch sa goed as ik kin
sa sawat

Bouke Oldenhof
Bouke Oldenhof (1957) studeerde Nederlands, Fries en Theaterwetenschap in Groningen en Amsterdam. Na een korte carrière in het onderwijs als lerarenopleider en didacticus debuteerde hij in 1991 als toneelschrijver met Rolbrug, dat genomineerd werd voor de Prosceniumprijs. Abe in het stadion van SC Heerenveen trok internationale aandacht. Voor Medusa kreeg hij de Hans Snoeckprijs voor beste jeugdtheatervoorstelling van Nederland en Vlaanderen. Sinds 1998 is Bouke Oldenhof fulltime werkzaam als toneelschrijver. Zijn werk bestaat uit plattelandsminiaturen, grootschalige locatietheatervoorstellingen, jeugdtheaterteksten en community-projecten. In 2024 publiceerde hij zijn eerste roman, Monuminteman.
Fotograaf: Gerard Tonen